Vorige week vrijdag werden de 4 jonge slechtvalken op ’t Kiel geringd
en gedoopt. Een verhaal met een verrassende wending… of is het meer een echte
soap? Hier (een stuk uit) het relaas van de voorbij dagen…
Lees je liever onderstaande tekst in onze Peter/Meterbrief, mooi geïllustreerd met foto’s, klik dan hier (pdf).
vriidag 17.05.2013
Lucy, Sabine,
Kessy en Sonja op de Sinksenfoor
Waarin: de vier pulli worden geringd, gewogen en gemeten.
16 u: Het blijken allen meisjes te zijn, die ca 850 g wegen. Behoorlijk
struise meiden dus. Omdat de voorbije weken was gebleken dat de Kielse
slechtvalken een bijzonder sterke ondersoort zijn, omdat de werken aan de werf
toch blijvend stresserend en onvoorspelbaar zijn, omdat ondanks alles het nest
op de werf toch een gevaarlijk oord is, omdat de nieuwe broedkast al eerder
verkend was door de ouders, omdat ze die nu samen met de jongen nu veilig verder
kunnen gebruiken en er zo aan gewend zijn voor volgend jaar, omdat dan de
aannemer eindelijk full speed kan doorwerken,…om al die redenen werd eerder, in
overleg, beslist om het nest te
herlocaliseren van +16 op toren 3 naar +21 op toren 2. Om het auditief contact
tussen jongen en ouders niet te verbreken, werd geopteerd de verplaatsing niet
via trappen en lift te doen, maar gewoon via de lucht – er is immers een
werfkraan aanwezig. Zo vliegen de jongen voor het eerst doorheen de kielse
lucht, om 16 u 20, en wel in een ton in
een manbak aan de kraan, om even later in de nieuwe broedkast te worden gezet.
Ze zijn er wat bedeesd en stilletjes, allicht toch wat in de war… De ouders
bleven in het begin rond de torens vliegen, maar zijn nu even weg. Die komen
wel snel terug, hopen we. Nee, daar gaan we van uit, gezien de voorbije weken…
Zo’n 40 nieuwsgierige peters, meters en buurtbewoners zijn er bij. Ook
enkele journalisten van de lokale pers, én een filmploeg van Dieren in Nesten
met Chris Dusauchoit.
Na een afsluitende toast op de jonge kuikens en een bedanking aan de
aannemers AB, worden nog enkele filmpjes getoond van de broedende vogels
tijdens de voorbije weken. Adembenemend knap. Iedereen gaat enthousiast naar
huis, met goede hoop…
18.05.2013
Sara & Jules
en het lege nest syndroom…
Waarin: de gezusters slechtvalk horen zien en zwijgen.
De volgende ochtend om 8 uur zit Sara op de balustrade bij het nest op
+16 op de werftoren. Bij het lege nest dus. Het is immers haar vertrouwde plek.
Hoe lang zal het nog duren vooraleer ze de oversteek maakt? Hoe lang zal het
nog duren vooraleer de hongerige jongen beginnen roepen?
Als we even later boven in de toren arriveren, om van daar uit en van
op afstand naar de andere toren en de jongen in de broedbak te gaan kijken,
werpen we een blik op het oude nest. Daar zit Sara net een prooi te eten. Ze
heeft zelf allicht grote honger, en zal hopelijk snel met een prooi naar de
jongen vliegen.
Die stellen het ondertussen zichtbaar goed in de kast. Ze slapen veel,
en kruipen daarvoor dicht bij elkaar tot één grote berg dons. Af en toe kruipt
er ééntje naar het midden van de kast, prikt wat aan een braakbal of een
korrel, en poept ie naar buiten. De wind is er allicht ijzig koud, want ze
kruipen snel weer bij elkaar.
Ondertussen vormt de werf een apocalyptische scene, met zeer
lawaaierige breekwerken aan de gevels van hoogste verdiepen, aan de zijde van
de rode toren. Hier hangt een grote container met een bulldozer in tegen de
betonnen structuur te beuken en vallen enorme brokstukken van de dakranden naar
beneden. Het hele gebouw davert en trilt, het maakt me zelfs bang. Beneden
draait een stroomgenerator, waarvan het geluid tussen de gebouwen versterkt
opstijgt. En aan de andere zijde klinkt het geraas van de auto’s op de snelweg,
dat weergalmt tussen de gebouwen. En het regent dat het giet… Als we in de
namiddag op het dak van de werftoren een kijkje gaan nemen, blijkt ook dit één
grote sloopwerf te zijn, waarop arbeiders in knalgele fluojassen en met
bulldozers hevige breekwerken bezig zijn. Niet bepaald een rustige omgeving op
dit delicate moment.
Tot 21 u ’s avonds blijven we voortdurend aanwezig in de werftoren, om
te wachten tot de jongen echt honger krijgen en beginnen roepen op hun ouders.
Zonder dat gekrijs zullen Sara en Jules, die de jongen allicht niet gezien
hebben tijdens de verhuis, de nieuwe plek niet zo snel vinden. En de hele dag
zijn de ouder slechtvalken ook in de buurt. Nu eens zitten ze op de schouw
(veelal papa Jules), dan weer vliegen ze roepend rond de werftoren. Sara zit
zelfs 2 uur lang op het dak van het Pidpa-gebouw, en in de namiddag verorbert
ze een prooi op de BP-building. Ook op de Christus Koning Kerk worden ze
gezien. Om 20u15 en 20u25 zijn zowel Sara als Jules (roepend) te zien op de
schouw. Om 20u35 vliegt Jules nog vlakbij de rode toren. Maar helaas roepen de
jongen niet, en houden die zich schuil in een hoek van de kast.
We gaan er van uit dat de jongen nog niet zo’n honger hebben, en nog te
verward zijn. En dat de hevige werken ook een mogelijk auditief contact tussen
jongen en ouders hebben bemoeilijkt. We laten de nacht er over gaan en hopen op
een snelle samenkomst morgen vroeg.
Voor de zekerheid bereiden we één en ander voor om een beetje te
helpen: een geluidsinstallatie en een noodmaaltijd.
19.05.2013
Uit het oog is
uit het hart
Waarin: de beide ouders de jongen niet meer zien zitten
05:45 uur. Mooi weer met een open blauwe hemel. De zon is net op boven
de Singel. We zijn vroeg ter plaatse om het heuglijke moment zeker niet te
missen en om iedereen die in spanning zit zo snel mogelijk goed nieuws te
kunnen melden. Na amper 10 minuten zien we Sara al weer komen aanvliegen, en
gaat zij zitten op de 14e verdieping van de werftoren, aan de
zuid-oostkant. Ze roept even, maar ze is
snel weer weg. Even later zien we haar zitten op de Christus Koning kerk, op
zo’n 700 m hier vandaan.
De werf is nu, op zondag, gelukkig rustig. En dit moment moet zowat het
minst lawaaierige zijn van een hele week voor wat het autoverkeer op de ring
betreft. Het moet dus lukken, vanmorgen!
Van op de 20e verdieping van de werftoren zien we jonge
pulli aan de overzijde in de nestkast liggen slapen. Opnieuw worden ze één voor
één allen even wakker om vleugels en poten te strekken. Ze roepen echter niet. Hebben ze nog steeds geen honger? We wachten
in spanning af tot ze, hopelijk, opgewarmd door de zon, echt actief gaan
worden.
Om 9 u zien we de twee
ouderslechtvalken samen zitten op de C.Koningkerk. Eentje gaat jagen op
gierzwaluwen. We besluiten de voorheen opgenomen roepgeluiden van de jongen met
een geluidsinstallatie versterkt uit te zenden, van op het technisch dak van de
rode toren, van vlak onder de broedkast dus gericht naar de werftoren. Dit lukt
aardig, met een nachtelijks geproduceerde ghettoblaster en met de hulp van
Karel, een enthousiaste vogelaar-techneut. Dat het systeem goed werkt, wordt
onmiddellijk bevestigd door Luc Van Schoor, die al snel beneden aan de torens
stond. Natuurlijk uit grote interesse en bezorgdheid over het verloop van de actie.
De jonge kuikens reageren even, maar niet lang. Het geluid zou moeten kunnen
worden uitgezonden als de slechtvalkouders in de buurt zijn, maar dat is dus al
even niet meer het geval.
Om 9u30 wordt de operatie 16/21 afgeblazen, om zo snel mogelijk operatie
21/16 te starten: de jongen terug brengen naar het nest, zodat de ouders die
zeker nog zullen terugkeren naar de blok en de schouw, ze terug zullen zien
zitten. Dit gebeurt vervolgens snel en efficiënt, op minder dan 10 minuten zijn
de jongen verhuisd. Deze keer in een krat, via de lift en de grond en de
trappen.
Eens op het nest wordt even getest of ze hongerig zijn, door hen wat
kippenhartjes toe te werpen. Ze happen meteen, en lijken het te lusten.
We verlaten de fameuze +16, en begeven ons naar buiten om de komst van
de ouders nu af te wachten. Gezien Sara nog steeds op de kerktoren zit, laten
we het geluid nog enkele keren afspelen van uit de werftoren, verdieping +5
maar net onder het nest geplaatst. We zien Jules op dat moment hoog boven de torens
glijden, achter een kievit jagend.
Rond 12u30 verlaten we de site, vermoeid en zelf hongerig. Een beetje
rust rond de nestplaats kan zeker geen kwaad, dus komen we later terug.
Om 15 u, na een uur observaties, nog steeds geen nieuws. Manu stelt
voor een tweede voeding met de kippenhartjes te geven. Terug beneden wordt om
16 u hoog in de lucht nog één ouder vliegend waargenomen. Tot 18u00 niets meer.
Wél zit één adulte vogel om 18u05 weer op de C. Koningkerk, die er om 20u10
nog zat. Later op de avond tot zonsondergang is er geen spoor meer van de
ouders bij de Silvertops vast te stellen. Hebben ze de nestplaats stilaan
opgegeven?
20.05.2013
Er even tussen
uit
Waarin: de jongen verweesd achterblijven en mogen gaan opgroeien een
vogelopvangcentrum*
Het is pinkstermaandagochtend en het regent weer. Als er vanmorgen écht
geen beweging is bij het nest moet er drastisch worden ingegrepen.
Verschillende waarnemers blijven van beneden op de grond of vanuit omliggende
appartementen kijken of de volwassen valken in de buurt verschijnen. Helaas,
niks te zien. Om 14 u komt ook de ringer ter plaatse en monitort de kuikens. Blijkbaar nog wel gezond, maar ze hebben dringend vers vlees nodig,
hun kroppen zijn leeg. Ter plaatse wordt een stadsduifje gevangen, gefileerd en
geserveerd aan de jongen. Ze lusten het rauw. (En misschien niet alleen dat
duivenvlees). De beslissing valt om hen niet langer alleen te laten wachten op
de terugkomst van de ouders, waartoe de kans met de minuut steeds kleiner
wordt. Blijkbaar kunnen slechtvalken de ouder-jongen band vrij makkelijk en
plots opgeven. Dus: naar een VOC* ermee, meer bepaald dat van Brasschaat (nu
Kapellen) waar ze om 16u aankomen. Hier groeien de pulli de komende 3 à 4 weken
op tot echte juveniele valken bij zeer ervaren dierenrevalidatie-deskundigen,
in veilige én rustige omstandigheden. Ze worden er gepast gevoederd, maar ook
zullen de jongen zelf leren eten en zelfs vliegen en jagen op levende vogels.
We laten hen hier best zo veel mogelijk met rust.
Als dat goed gaat worden de juveniele slechtvalken binnen enkele weken
weer in vrijheid gebracht. Allicht zal dat gebeuren op de Silvertops.
21.05.2013
Een vroege
reflectie…
Zo komt een einde aan dit hoofdstuk van het verhaal van de Slechtvalken
op ’t Kiel, van Sara en Jules. Een verhaal dat al tot veel plezier en erg mooie
momenten heeft geleid, maar ook tot spanning, droefnis en gejammer. Ook tot
vragen omtrent de mediatisering en verpublieking van natuurlijke fenomen. Waar
ligt de grens tussen sensibilisering voor het goede doel, en goed bedoelde maar
te enthousiaste journalistiek en eventing? Wat zijn de mogelijke oorzaken voor
het verbreken van de band tussen ouders en jongen, in dit bijzonder geval? Hieruit
kunnen we als natuur- en vogelbeschermers zeker énorm veel leren, en we zullen
dat ook trachten te doen.
Maar…
In de wetenschap dat de vogels op 19 maart 2 eieren legden in een zeer
ruwe werf, dat de aannemer ze ontdekte en ons waarschuwde, dat wij hier een
nood-broedkast voor konden maken en dat de aannemer, FIR en Natuurpunt er
vervolgens samen in slaagden om de
vogels de 4 eieren te laten uitbroeden in een erg koud en zeer winderig
voorjaar, dat de kuikens toch maar
konden opgroeien tot flinke Kielse meiden van 4 weken oud (terwijl het op vele
plaatsen in Vlaanderen minder goed verliep dit jaar), dat we er vervolgens alles aan gedaan hebben
om zowel de jongen als de werf een vlotte ‘doorstart’ te gunnen na deze zeer
kwetsbare en spannende twee maanden, dat het ringen heel wat mensen énorm heeft
gepakt (en nog zal pakken), en natuurlijk dat zowel Sara als Jules niet te
temmen kooivogels zijn maar wilde dieren met hun natuurlijke instincten, én dat
er niet ver van hier vier nakomelingen van dit koppel opgroeien en weldra terug zullen komen… mogen we echter
alleen maar heel fier, gelukkig en blij zijn met dit eerste succesvol
broedgeval van slechtvalken op ’t Kiel.
En we mogen er zeker van zijn dat we ons binnenkort aan nog meer mooie,
nieuwe hoofdstukken mogen verwachten in dit verhaal. Het verhaal van Sara en
Jules wordt dus zeker vervolgd…
Blijf intussen omhoog kijken, Sammy, want daar is de blauwe lucht! (1)
Joris Van Reusel
Projectcoordinator Slechtvalken op’t Kiel
—
Met dank aan de waarnemers/observators van de voorbije dagen Jan,
Anne-Marie, Wim, Danny, Mauro, Luc, Luk, Mr. Depreeu, Pieter en Bastiaan, met
heel bijzondere dank aan Manu, Karl (FIR) en Gust (ringer) , en natuurlijk ook
met dank aan alle medewerkers van Natuurpunt Hobokense Polder/Ardea, aan het
VOC Brasschaat/Kapellen, en aan Antwerpse Bouwwerken, Woonhaven en Ontmoetingsruimten
Stad Antwerpen. Eerstdaags volgen foto’s van de voorbije dagen, op de blog.
(1)
Ramses Shaffy, 1966.
