Vogelwerkgroep Ardea

Terugblik op een boeiende en vogelrijke
lente … 2017

De argeloze lezer heeft er misschien
geen benul van ,maar insiders
weten dat onze Vogelwerkgroep een drukke en gevarieerde lente achter de rug heeft. Alvorens we de verslagen van de broedvogelmonitoring in de verschillende onderzochte deelgebieden afmaken leek het ons wel nuttig om de voorbije onderzoek-
en bescherming-activiteiten in het
zonnetje te zetten.

Hierbij een bondig overzicht :

-Het
onderzoek naar Mibos (Middelste
bonte specht) gedurende twee voormiddagen (25/03 en 8/04 ) in de stadsparken Vogelenzang-Nachtegaalpark, Den Brandt en
Middelheim-leverde geen waarnemingen op . Deze schaarse specht werd wél als
broedvogel vastgesteld in de private gebieden Klaverblad-Wilrijk , Uilenbos-Hove en in een privaat domein te Hemiksem , langs
de rand van ons werkingsgebied

– De broedvogeltelling van de Blauwe reiger-kolonie in het
Schoonselhof , op 15 april, leverde 47 broedparen op , of 13% meer in vergelijking met 2016 (38 broedparen) Op
vraag van ARDEA werden ,tijdens deze broedperiode, de werken rond de vijvers en
het wandelpad stilgelegd.

-Op vraag van Natuurpunt Studie voerden we ,voor een project
van de Stad Antwerpen, een selectief
broedvogelonderzoek uit in drie deelgebieden van Wilrijk : Klaverblad-Hollebeek , Kleine Struisbeekvallei en Fort VI.

Deze gebieden werden in april-mei elk driemaal ’s ochtend bezocht waarbij doelsoorten als IJsvogel en Mibos werden ontdekt naast andere broedvogels zoals Steenuil ,
Kerkuil, Kievit , Grote lijster , Kleine Bonte bpecht ,Boomklever , Boerenzwaluw
en Bosrietzanger.

-Voor de eerste maal startte we een broedvogelonderzoek in Uilenbos te Hove. Tijdens een tiental inventarisatie-ronden
, tussen half april en half juni ,werden
heel wat boeiende waarnemingen opgetekend waaronder broedvogels als Mibos ,Kleine Bonte Specht ,Buizerd, Sperwer ,Bosuil
,Grauwe Vliegenvanger en Boomklever

– Het enige broedkoppel
Kleine Plevier in onze regio bracht met succes 3 jongen groot in de KMO zone
te Wilrijk , en dit ondanks de verstoring en bedreiging door bouwactiviteiten .
In hetzelfde industriegebied broedde een paar Scholeksters op het dak van een
opslagplaats

– Dankzij het
plaatsen van selectieve nestkasten op geschikte plaatsen werden deze lente enkele
mooie successen gehaald : een koppel Steenuil met 2 jongen in Hove , 2 koppels Torenvalk, in Edegem en Wilrijk ,met respectievelijk 5 en 6 jongen, die allen
werden geringd. In de kerken H.Hart te Hoboken en Sint Catharina kerk op het Kiel werd telkens een broedgeval
van Torenvalk opgemerkt.

In Edegem werden
twee jonge Kerkuilen van de
hongerdood gered dankzij een alerte interventie door enkele medewerkers ,nadat
een adulte kerkuil als verkeersslachtoffer was gevonden.

De Lentetrektellingen Hobokense
polder brachten ,zoals gebruikelijk ,minder vogels op dan tijdens de
herfsttrek maar de waarnemingen mochten er zeker zijn met uitschieters als de 6 Zwarte wouw op 1 mei , 267
Gierzwaluw op 6 mei en soorten als
Purperreiger (3) Visarend (2) Rode Wouw (2) Smelleken (1) Zwarte Stern (1) en Kleine
Barmsijs (3)

Tussendoor waren er nog boeiende acties en excursies die aardig
wat geïnteresseerde vogelaars op de been brachten :

-een geslaagde Nacht van
de Steenuil op 25 maart te Hove met een 50tal deelnemers

-de SLOW excursie in het mooie Viersels Gebroekt op 2 april

-de vogelrijke excursie op 1 mei naar het vernieuwde Zwin en enkele
nieuwe natuurgebieden in West Zeeuws Vlaanderen

-de sfeervolle avondtocht op 6 mei in het Provinciaal domein Vrieselhof te
Oelegem met baltsende Houtsnippen

-een boeiende kennismaking met de overstromingsgebieden Wijmeers en Paardeweide in de vallei van de
Zeeschelde op 13 mei

-de fietsexcursie SOS
zwaluwen & weidevogels op 17 juni
met enkele verrassende broedresultaten van Boerenzwaluw

-de Nachtzwaluwtocht in
het Grenspark De Zoom –Kalmthoutse heide op 24 juni waar we naast mooie waarnemingen van Nachtzwaluw
ook roepende juveniele Ransuilen te horen kregen.

Met veel dank aan de ARDEA-gidsen en begeleiders , de
actievoerders , de geïnteresseerde deelnemers, en de verslaggevers.
We wensen aan
iedereen een mooie zomer met boeiende waarnemingen en deugddoende vakanties.

Middelste Bonte Specht , foto: Luc Van Schoor
Visarend , foto : Guy Borremans
Steenuil in nestkast te Hove , foto : Walter De Weger

Torenvalk juvenielen in nestkast Stadsboerderij Wilrijk , foto: Maarten Mortier

Bosuil juv. in Uilenbos te Hove , foto: Kathy De Lange
Kleine Plevier, geslaagd broedgeval in Wilrijk , foto: Luc Van Schoor

Zaterdag 24 juni – 19.30 u

Nachtzwaluwtocht Grenspark De Zoom

Gids: Luc Van
Schoor – 0494/33 63 09

Leiding: Rudy
Vansevenant 0475/49 03 68

Vandaag
wagen we ons aan een excursie in het avonduur en gaan we op zoek naar de Nachtzwaluw
,één van de meest mysterieuze ornithologische wezens in onze contreien.. De nachtzwaluw is, zeker geen zwaluw, maar wat dan
wel? In de volksmond ook wel geitenmelker genoemd, maar waarom? Pas laat in het
voorjaar komt hij terug uit diep Afrika en nestelt zich dan in het halfopen
heidelandschap. Geruisloos vliegend, stil zittend op de grond, uitstekende
gecamoufleerd. Niet of nauwelijks te ontdekken. Tot dat hij zijn bevreemdende
zang laat horen. Het monotone ratelende geluid dat ze produceren is met
weinig andere vogelgezangen te vergelijken. Het maakt wel hun aanwezigheid
meteen duidelijk. Voor deze boeiende vogel trekken we zoals twee jaar geleden
nog eens naar Grenspark De Zoom- Kalmthoutse
Heide .De prachtige Kriekelaarsduinen die we
doorkruisen bieden een heerlijke afwisseling van bossen, heide, stuifzand waar
jaarlijks meerdere koppels Nachtzwaluw tot broeden komen , ook nu weer . EEN DIKKE AANRADER !!

Garanties
zijn er nooit met vogels maar als het
weer meezit (droog en niet te veel wind), bestaat zeker ook de kans dat we
enkele exemplaren in het laatste schemerlicht in het vizier krijgen , Met wat
geluk treffen we nog enkele andere schemer- en nachtdieren.

PS .Zondag werden er tijden de voorbereiding 6 !! zingende nachtzwaluwen waargenomen, sommigen dichtbij te zien. Daarnaast ook nog jagende boomvalk ,roepende bosuil en juv. ransuil (ja, die van de rode lijst NL)

Voor deze
bijzondere excursie vervangt Luc Van
Schoor, onze eigenste ARDEA vogelgids, Ignace .Ledegen van het Grenspark die
onbeschikbaar was op deze avond

Afspraak: vertrek met eigen wagens (kostendelend vervoer!) om 19.30 u. aan ‘t
Spant op de Boomsesteenweg te Wilrijk. Het einde is voorzien omstreeks 23.45 u.
ter plaatse. De te wandelen afstand bedraagt ongeveer 6 km. Contacteer bij
slechte weersvoorspellingen best op voorhand de gids of leiding om na te gaan
of de tocht wel door gaat.

Mee te brengen: verrekijker, fototoestel, aangepaste kledij en
muggenmelk

Foto : Luc Van Schoor

Zaterdag 17 juni , 9 u

S.O.S.
ZWALUWEN & WEIDEVOGELS IN ONZE REGIO- fietsexcursie

Leiding: Luc Van Schoor (0494/33.63.09) en J. Van Reusel (0486/836.234)

Doorheen
de geschiedenis werden zwaluwen steeds als geluksbrengers beschouwd. Vreemd dus
dat de mens de prachtige huis– en boerenzwaluw stilaan verbant uit zijn
omgeving. Angst voor vogelpoep op de stoep maakte al vele typische
huiszwaluwnestjes onder dakgoten kapot. Industrialisatie van de landbouw laat
niet meer toe dat vogels in stallingen broeden, dus die blijven meer en meer
gesloten voor boerenzwaluwen die net daar graag broeden. Zo is het met deze
geweldige natuurlijke insectenverdelgers
de laatste jaren erg slecht gesteld geraakt bij ons. Boerenzwaluwen: ca
80 à 90 % van de populatie is verdwenen. Ook met de kievitten gaat het
alarmerend slecht. Daarvoor is de landelijke actie SOS-Kievit opgezet. Maar ook
lokaal is het alle hens aan dek om te redden wat gered kan worden, en in te
grijpen met kunstnesten, biotoopbescherming etc. Natuurpunt wil dit samen met
gemeenten en lokale besturen concreet maken op lokaal niveau. Daarom nam ARDEA
in 2016 de handschoen op om een eerste verkenning te houden van de resterende
zwaluwen en weidevogels in ons werkingsgebied. Deze lente gaan we er meer door.
Tijdens twee zaterdagse voormiddagen fietsen we zo’n 15 km door Hoboken,
Wilrijk en Edegem en hopen deze mooie vogelsoorten nog te kunnen vaststellen.
Met wat geluk treffen we ook een scholekster, die dan weer op daken van
bedrijfsgebouwen nieuwe broedplaatsen verkent.

Het traject wordt bepaald aan de hand van recente waarnemingen. We gaan
waarschijnlijk ook wel eens ‘den boer op…’. Het niet verstoren van broedende
zwaluwen (en hun gastheren) is een code waar we ons absoluut aan houden.

Praktisch:
Afspraak: ’t Spant, Boomsesteenweg 333, Wilrijk, aan
het kerkje, met de fiets │
Vertrek: om 09.00 u, einde ca 12.00 u
Meebrengen: fiets, verrekijker, camera,…

Maandag om
20uur zal er een tweede Gierzwaluwen observatie ronde gehouden worden aan de kerk in
de Krugerstraat te Hoboken. Tijdens
onze eerste ronde werden er wel enkele zwaluwen nestplaatsen vastgesteld in huizen in de onmiddellijke
omgeving van de Heilig Hart Kerk.

In de kerk zelf was er
toen geen beweging van in of uitvliegende Gierzwaluwen te zien. Om zeker te
zijn dat er geen zwaluwen nestelen is het noodzakelijk om nog enkele
observatierondes te organiseren vooral eer de Kerk in 2018 zal afgebroken
worden.

Wel hebben we tijdens
onze eerste ronde een koppel Torenvalken gezien op de torenspits. Misschien
kunnen we morgen ook al bedelende jonge Torenvalken zien op de kerk.

Iedereen van harte
welkom om samen de kerk van verschillende kanten te observeren met kijker

Plaats van samenkomst :
Heilig Hart Kerk in de Krugerstraat te Hoboken om 20 uur . Einde voorzien rond
22uur .Bij regen of harde wind kan deze observatie ronde nog verschoven worden.

Op de laatste ronde (3/06) Broedvogelmonitoring Uilenbos is besloten om een extra avondbezoek toe te voegen . Voor deze laatste ronde gaan we dus laat op stap.
Rekening houdend met de ARDEA agenda is gekozen voor :

Zaterdag 10 juni , samenkomst 21.30 !! (einde rond 23.30)
aan begin van de dreef naar het Uilenbos, Boshoekstraat 98, Hove.

Bevestig je komst bij Luc Van Schoor 0494/33 63 09

PS -bescherming tegen ’teken’bezoek is aangeraden
-een zaklamp kan nuttig zijn

foto : Sonja Van Kerckhove

Op de laatste ronde (27/05) Broedvogelmonitoring Uilenbos is in overleg met de 6 deelnemers besloten om de volgende ronde in de vroege ochtend te laten doorgaan.
Zo kunnen we , nu de lente al een eindje gevorderd is , nagaan of de aanwezige vogels zich nadrukkelijker laten horen en zien. Kom daarom voor één keer wat vroeger uit je warm bed en geniet mee van het frisse ochtendkoor en de nog aanwezige reeën.

Zaterdag 3 juni , samenkomst 5.30 u !!
aan begin van de dreef naar het Uilenbos, Boshoekstraat 98, Hove.

Aansluitend op de excursie, zo rond 8.30 u ,kan je mee genieten van een lekkere veld-picknick op voorwaarde dat je je deelname bevestigd via een sms’je aan Sonja 0496/10 82 87 of mailtje sonja.vk@gmail-com ,ten laatste vrijdagmiddag !

P.S. En denk eraan, voorkom ongewenst ’teken’bezoek.

Door vergetelheid wat laat om te melden , maar de volgende ronde broedvogelinventarisatie Uilenbos te Hove gaat wel degelijk door op

zaterdag 27 mei , van 8 u tot 12 u

Let op uw kleding voor bescherming tegen tekenbeten !

Onze vogelwerkgroep
verzorgd een stand op de

”Dag van het park’- zondag 28 mei vanaf 12 u aan het
Mastvest te Antwerpen

Eddie Schild en Luc Van Schoor zullen
de ARDEA stand bemannen tot ca. 17 u maar vragen nog wat extra hulp . Iedereen
is welkom , ook als je maar 1 à 2 uur zou kunnen komen .
We stellen onder één van de tenten ARDEA voor
aan het grote publiek als een vogelwerkgroep die openstaat voor elke
natuurminnende en geïnteresseerde vogelliefhebber-ster. Naast informatie zullen
ook enkele kijkers en telescopen ter beschikking staan.

Plaats : Mastvest bij hoek Eric Sassenlaan –
Floris Primstraat.

Kom a.u.b. een handje toesteken bij de opbouw
vanaf 10.30 u à 11 u of later vanaf 12 u bij de opening van het
publieks-evenement dat duurt tot 17 u .

Geef een seintje aan Eddie Schild : 0498/73 60
77 ,email: eddie.schild@scarlet.be

Alvast hartelijk bedankt voor je deelname !

donderdag 25 mei , 8 u

3e en laatste broedvogelonderzoek in het gebied :
Klaverblad – Hollebeek

Op dinsdagvoormiddag 23 mei liepen 5 waarnemers de laatste ronde van het selectief broedvogelonderzoek in de deelgebieden Kleine Struisbeekvallei en Fort 6 te Wilrijk.
Daarbij kwamen soorten als IJsvogel, Gekraagde roodstaart, Kievit en Grote bonte specht met nestjong in de kijker .

Vanmorgen lopen we een laatste ronde van dit project voor de Stad Antwerpen in het groene gebied van Klaverblad en Groenenhoek met de focus op spechten (Mibos ?)
Steenuil , Kievit en wie weet Grauwe vliegenvanger (in privaat domein)

Er hebben zich al enkele waarnemers aangemeld. Wil je ook mee ? Verwittig dan ten laatste woensdag Luc Van Schoor 0494/336309

Vertrek te voet om 8 u , vanaf beginpunt Klaverbladdreef , Hoboken

Steenuil , foto Walter De Weger

Beste vogelliefhebber-ster,

We nodigen je uit voor de 3e ronde van het selectief broedvogelonderzoek
Kleine Struisbeekvallei en Fort 6

Dinsdag 23 mei 2017
Start om 8 u , parking sportcentrum Marienborg , Doornstraat 69 Edegem.
Einde rond 12 u. Er hebben zich 4 deelnemers aangemeld .
Wie nog mee wil verwittigd Luc 0494/336309

Zanglijster : foto Julien Dua